Ιδιαίτερα αυξητική τάση παρουσιάζει ο σχετικά νέος τρόπος επισημοποίησης της σχέσης ενός  ζευγαριού, το σύμφωνο συμβίωσης. Συγκεκριμένα, το Σύμφωνο Συμβίωσης  είναι μια συμβολαιογραφική πράξη μεταξύ δύο ενηλίκων προσώπων, όπου αποτυπώνονται οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους, μια πράξη που στη χώρα μας εφαρμόζεται από το 2009 ανάμεσα σε ετερόφυλα ζευγάρια, και από το 2015 ισχύει πλέον και για τα ομόφυλα ζευγάρια, έχοντας τους ίδιους όρους με εκείνους που προβλέπονται για τα ετερόφυλα ζευγάρια. Στα Τρίκαλα σύμφωνα με τα στοιχεία του ληξιαρχείου έχουν πραγματοποιηθεί 44 σύμφωνα συμβίωσης, το ηλικιακό εύρος των οποίων υπολογίζεται κατά προσέγγιση από 25 έως και 50 ετών. Φαίνεται λοιπόν ότι και στην πόλη μας, η ιδέα του συμφώνου έχει αρχίσει να ωριμάζει στο μυαλό πολλών ανθρώπων, καθώς η απαιτούμενη διαδικασία δεν είναι καθόλου χρονοβόρα, ενώ το κόστος της είναι ελάχιστο συγκριτικά με το κόστος του θρησκευτικού ή πολιτικού γάμου. Το σύμφωνο αποτελείται από οχτώ συνολικά σελίδες, με μικρές αποκλίσεις από τους όρους και τις συμφωνίες του «παραδοσιακού γάμου», καθώς η ταύτιση έγκειται περισσότερο στα περιουσιακά και στα δικαιώματα ασφαλιστικού, εργατικού και φορολογικού δικαίου. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εγκυρότητα του Συμφώνου, μετά την υπογραφή της συμβολαιογραφικής πράξης από το ζευγάρι, είναι η κατάθεση ενός αντίγραφου στον Ληξίαρχο του τόπου κατοικίας και την καταχώρηση του Συμφώνου στο ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι το Σύμφωνο δεν έρχεται να αντικαταστήσει τον θεσμό του γάμου, αλλά καλύπτει το κενό που υπήρχε πριν από την θέσπισή του σε ότι αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις ανθρώπων που επιλέγουν να συμβιώνουν χωρίς γάμο. Αξίζει να αναφερθεί ότι σ’ αυτή την λύση προβαίνουν τα ζευγάρια, όπου ο ένας εκ των δύο είναι έγκλειστος, λύση που τους δίνει τη δυνατότητα περισσότερων επισκέψεων αλλά και περαιτέρω προσωπικών επαφών.

Διαφορές

Ιδιαίτερη σημασία παρουσιάζει η απουσία της χρονοβόρας  διαδικασίας της γραφειοκρατίας, ενώ τα μόνα απαραίτητα «έγγραφα» που χρειάζεται το ζευγάρι που επιλέγει το Σύμφωνο είναι οι αστυνομικές ταυτότητες και το ΑΦΜ τους. Μια ακόμη σημαντική διαφορά του συμφώνου με τον παραδοσιακό γάμο είναι ότι δεν απαιτείται ούτε η δημοσιοποίηση του γεγονότος μέσω αγγελίας, ούτε η φυσική παρουσία  μαρτύρων, καθώς το ζευγάρι πραγματοποιεί την όλη διαδικασία μόνο του με την παρουσία μονάχα του συμβολαιογράφου. Ενδιαφέρουσα διαφοροποίηση είναι και η περιουσιακή αυτοτέλεια, καθώς ο κάθε ένας διατηρεί την δική του περιουσία, με την οποιαδήποτε περιουσιακή απόκτηση μετά το σύμφωνο να μην μεταβιβάζεται στον σύντροφο. Η κοινή φορολογική δήλωση δεν είναι υποχρεωτική, αλλά αν το ζευγάρι το επιθυμεί παρέχεται και η συγκεκριμένη δυνατότητα. Το σύμφωνο συμβίωσης λύνεται με μια απλή συμβολαιογραφική πράξη, και έξω από την αίθουσα του δικαστηρίου, ενώ αν αποφασιστεί  στη συνέχεια η τέλεση πολιτικού ή θρησκευτικού γάμου το Σύμφωνο λύνεται αυτοδικαίως. Σε αντίθεση με τον γάμο, δεν προβλέπεται διατροφή στην περίπτωση λύσης του συμφώνου, ενώ μεγάλη σημασία παρουσιάζει λόγω της δυσχερής οικονομικής κατάστασης το χαμηλό κόστος του, καθώς υπολογίζεται στα 200-250 ευρώ, με τις αμοιβές των συμβολαιογράφων να ποικίλουν

Ομοιότητες

Το σύμφωνο συμβίωσης δεν μεταβάλλει το επώνυμο των συμβαλλομένων, ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί άτυπα το επώνυμο του συντρόφου, εφόσον υπάρχει η συγκατάθεση του. Το επώνυμο των παιδιών που γεννιούνται κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης, ή μέσα σε 300 ημέρες από τη λύση ή την ακύρωσή του, είναι εκείνο που θα επιλέξουν οι γονείς με κοινή και έγγραφη δήλωσή τους. Συνήθως αυτή είναι αμετάκλητη και εμπεριέχεται στο σύμφωνο συμβίωσης, ή κατά περίπτωση σε μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο πριν από τη γέννηση του πρώτου παιδιού.

Ιωάννα Ζωγράφου