Συνέντευξη στον συνεργάτη μας Χάρη Μαντέλλο

Ένα πολυτελές λεύκωμα, στο οποίο γίνεται καταγραφή ενός σημαντικού μέρους της κινηματογραφικής παραγωγής της χώρας και συνεπώς της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, και το οποίο αποτελείται από 600 σελίδες και περιλαμβάνει πέραν των 2500 εικόνων, βρίσκεται εδώ και λίγο καιρό στα βιβλιοπωλεία. Πρόκειται για το βιβλίο «Το πιο λαμπρό αρχείο» του κ. Κρίστη Κουπάτου, το οποίο περιλαμβάνει το πλήρες αρχείο της θρυλικής κινηματογραφικής εταιρείας «Καραγιάννης- Καρατζόπουλος», η οποία φέτος μετρά 53 χρόνια παρουσίας και διαθέτει στο αρχείο της συνολικά 340 ταινίες, οι οποίες, πέρα από τις 110 δικές της παραγωγές, προέρχονται από παραγωγές όλων ανεξαιρέτως των μεγάλων εταιρειών της εποχής: “Φίνος Φιλμ”, “Δαμασκηνός – Μιχαηλίδης”, “Ανζερβός”, “Αφοί Ρουσσόπουλοι, Γιώργος Λαζαρίδης, Δημήτρης Σαρρής, Κώστας Ψαρράς”, “Ιωάννης Καρατζόπουλος & Σία”, “Σύλιας Φιλμ”, “Σπηλιώτης Φιλμ”, “Μήλλας Φιλμ”, “Σπέντζος Φιλμ”, καθώς και των σημαντικών παραγωγών Τζέιμς Πάρις και Κλέαρχου Κονιτσιώτη. Οι ταινίες αυτές καλύπτουν μια περίοδο από το 1952 μέχρι και το 2018 και για αυτές έχουν σκηνοθετήσει, γράψει σενάριο, λάβει μέρος και συμβάλει για το καλύτερο δυνατό καλλιτεχνικό και τεχνικό αποτέλεσμα οι πιο επιφανείς σκηνοθέτες, σεναριογράφοι, ηθοποιοί, δημιουργοί και τεχνικοί αντίστοιχα που πέρασαν από τη χώρα μας.

1) Τι σας ώθησε στο να γράψετε το βιβλίο, τι περιλαμβάνει και πόσο χρόνο χρειαστήκατε να συλλέξετε όλα αυτά τα σπουδαία και εκπληκτικά σε όγκο στοιχεία;

Η αγάπη μου αφενώς για τον λεγόμενο εμπορικό Ελληνικό κινηματογράφο και αφετέρου το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δε υπήρχε κανένα βιβλίο που να αναφέρεται στην Καραγιάννης-Καρατζόπουλος, η οποία εκτός του ότι για μένα αποτελεί πρότυπο επιχειρηματικότητας, έχει στο αρχείο της πέραν από τις δικές της παραγωγές μερικές από τις σπουδαιότερες και σημαντικότερες Ελληνικές ταινίες που γυρίστηκαν μέχρι σήμερα: Στέλλα, Το Κορίτσι Με Τα Μαύρα, Η Κάλπικη Λίρα, Το Τελευταίο Ψέμα, Τα Κόκκινα Φανάρια, Η Γυνή Να Φοβείται Τον Άντρα, Η Αλίκη Στο Ναυτικό, Χτυποκάρδια Στο Θρανίο, Δεσποινίς Ετών 39, Γάμος Αλά Ελληνικά, Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο και πολλές άλλες.

Το πολυτελές αυτό λεύκωμα περιλαμβάνει την ιστορία και τα βιογραφικά των ιδρυτών του κινηματογραφικού οργανισμού Καραγιάννης-Καρατζόπουλος, καθώς και την πλήρη καταγραφή της ταινιοθήκης της που αποτελείται από 340 ταινίες. Για κάθε μια από τις ταινίες γίνεται, μέσα σε μία μέχρι έξι σελίδες, αναφορά σε όλους ανεξαιρέτως τους συντελεστές που εργάστηκαν για την υλοποίηση της σε καλλιτεχνικό, δημιουργικό και τεχνικό κομμάτι. Αναγράφονται επίσης η υπόθεση της ταινίας και μια σειρά από πληροφορίες όπως: τα εισιτήρια που έκοψε κατά την πρώτη της προβολή, την ημερομήνία της πρεμιέρας, τα φεστιβάλ στα οποία συμμετείχε σε εσωτερικό και εξωτερικό, παραλειπόμενα από τα γυρίσματα, και στοιχεία για το σενάριο, τη μουσική και τα τραγούδια, τα σκηνικά και τα κοστούμια, λάθη στο ρακόρ, καθώς και αναφορές σε ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, ανθρώπους των γραμμάτων, των τεχνών, της επιστήμης, της πολιτικής και τα έργα τους, όπως αυτά αναφέρονται μέσα από τους διαλόγους των ηθοποιών, ενώ υπάρχουν και σημασίες και ετοιμολογίες λέξεων που προέρχονται μέσα από το σενάριο. Μαζί με αυτά μέσα στις 600 σελίδες υπάρχουν 2500 εικόνες τις οποίες απαρτίζουν σπάνιες, φωτογραφίες, αφίσες και ντοκουμέντα.

2) Η Καραγιάννης-Καρατζόπουλος ήταν από τις βασικότερες και κραταιές κινηματογραφικές εταιρείες που μας έχουν αφήσει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι αυτού που αποκαλούμε παλιός, αγαπημένος ελληνικός κινηματογράφος. Χωρίς να αποτελεί μομφή βλέπουμε ότι παρήγαγε περισσότερο εμπορικές ταινίες αν και καλλιτεχνικά ήταν άρτιες. Θεωρείτε ότι στόχος μπορεί να ήταν το οικονομικό κέρδος -που δεν είναι απαραιτήτως κακό προκειμένου να συνεχίσει να υπάρχει η εταιρεία και οι δουλειές των εργαζομένων της- ή η πεποίθηση ότι ο κινηματογράφος μπορεί και πρέπει να είναι μια τέχνη άμεση και προσιτή για το πλατύ κοινό;

Θεωρώ ότι στόχος τόσο του Κώστα Καραγιάννη όσο και του Αντώνη Καρατζόπουλου ήταν να κάνουν ταινίες που να απευθύνονται και να έχουν απήχηση στο ευρύ κοινό, στόχος ο οποίος επιτευχθεί και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία. Είναι κάτι που στο τέλος της ημέρας έκαναν όλες ανεξαιρέτως οι εταιρείες παραγωγής εκείνη την εποχή (Η Καραγιάννης-Καρατζόπουλος ιδρύθηκε το 1966). Οι “καλλιτεχνικές” και “ψαγμένες” ταινίες που έγιναν κυρίως με τις χορηγίες του Ελληνικού κέντρου κινηματογράφου από το ’70 και μετά βρίσκονται ακόμα και σήμερα στα αζήτητα διότι, πέραν από μερικές ελάχιστες περιπτώσεις, δεν κατάφεραν να αγγίξουν το κοινό και ας λένε οι δημιουργοί τους ότι δεν τους ενδιέφερε ποτέ η εμπορικότητα. Θεωρώ ότι δεν υπάρχει καλλιτέχνης που να επιδιώκει η τέχνη του να μην έχει ανταπόκριση από τον κόσμο και δεν νομίζω ότι κάνοντας κάποιο έργο είτε αυτό είναι μια ταινία, ένα θεατρικό, ένας πίνακας ή ένα γλυπτό γίνεται με σκοπό να κάθεται ο ίδιος ο καλλιτέχνης και να το “καμαρώνει” μόνος του.

3) Στο βιβλίο υπάρχει πληρέστατη καταγραφή του αρχείου της εταιρείας μαζί φυσικά με τις ταινίες και των άλλων εταιρειών? Για παράδειγμα, υπάρχει μια ταινία με τίτλο “Ιερομονάχου Δαμιανού παραμυθία” σε παραγωγή της εταιρείας του Τζέιμς Πάρις. Θα την βρει κάποιος στο βιβλίο;

Ναι εκτός από τις 110 παραγωγές της εταιρείας υπάρχουν άλλες 230 ταινίες άλλων παραγωγών που έχει αγοράσει η Καραγιάννης-Καρατζόπουλος από το 1997 μέχρι σήμερα. Η συγκεκριμένη ταινία που αναφέρεστε αν δεν απατώμαι εμπίπτει στην κατηγορία του δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ, εξού και δεν υπάρχει στην ταινιοθήκη της εταιρείας, αλλά υπάρχουν συνολικά 48 ταινίες παραγωγής ή συμπαραγωγής του Πάρις που υπάρχουν στο αρχείο της.

4) Ορισμένες -μέχρι στιγμής- ταινίες της εταιρείας προβάλλονται επιχρωματισμένες στην τηλεόραση συναντώντας εκ νέου την αποδοχή του κοινού. Υπάρχει όμως και μια μερίδα που διαφωνεί με αυτή την τακτική θεωρώντας ότι αλλοιώνεται η αυθεντικότητα της ταινίας και ίσως και το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Ποιά είναι η γνώμη σας;

Είμαι υπέρμαχος των επιχρωματισμών. Πουθενά στη ζωή δεν υπάρχει το ασπρόμαυρο. Όλοι βλέπουμε έγχρωμα..

Η μέθοδος του επιχρωματισμού χρησιμοποιείται πλέον στο εξωτερικό όχι μόνο σε ταινίες αλλά και σε παλιές τηλεοπτικές σειρές και δεν μπορώ πραγματικά να καταλάβω γιατί γίνεται τόσος ντόρος από όλους όσοι δεν συμφωνούν. Πρώτον το ασπρόμαυρο φιλμ επινοήθηκε από αδυναμία να γίνει εξ’ αρχής έγχρωμο φιλμ και δεύτερον σχεδόν όλες οι ταινίες στην Ελλάδα γυρίστηκαν σε ασπρόμαυρο φιλμ από οικονομική αδυναμία των παραγωγών να γυριστούν έγχρωμες, αφού μια έγχρωμη στοίχιζε όσο τρεις ασπρόμαυρες.  Το να επέλεγε συνειδητά ένας σκηνοθέτης να γυρίσει μια ταινία σε ασπρόμαυρο φιλμ όπως π.χ. ο Αγγελόπουλος την “Αναπαράσταση” και να ερχόταν η εταιρεία να την επιχρωματίσει, εκεί όντως να μιλήσουμε για αλλοίωση στο έργο του σκηνοθέτη, αλλά δεν συμβαίνει αυτό με τον εμπορικό κινηματογράφο, πέραν ενδεχομένως από μεμονωμένων εξαιρέσεων, οπότε για μένα πάντα είναι άδικη και εντελώς αδικαιολόγητη αυτή η αντίδραση όσων θέλουν το ασπρόμαυρο. Στο τέλος της ημέρας όσοι διαφωνούν ας κάνουν ρύθμιση στην τηλεόρασή τους και ας δουν την ταινία ασπρόμαυρη, κάτι που δεν μπορούμε να κάνουμε όλοι όσοι θέλουμε το χρώμα.

 5) Αν θα είχατε να επιλέξετε μόνο 3 ταινίες παραγωγής της Καραγιάννης-Καρατζόπουλος που θα έδιναν το στίγμα της ποιές θα ήταν και γιατί;

Δύσκολο πραγματικά να επιλέξω μόνο 3 από τις αυθεντικές ταινίες της εταιρείας, οπότε το κάνω αλλά με κάποιες υποσημειώσεις…

1. “Το Πιο Λαμπρό Αστέρι” διότι: α)είναι η πιο εμπορική της ταινία, β)είναι η ταινία που καθιέρωσε την εταιρεία, γ)αποτελεί μια καλή στιγμή του ζεύγους Βουγιουκλάκη-Παπαμιχαήλ σε μια μουσική κωμωδία, δ)έχει υπέροχη φωτογραφία και χρώματα και ε)βλέπεται το ίδιο ευχάριστα μέχρι σήμερα.
2. “Ο Στρίγγλος Που Έγινε Αρνάκι” διότι θεωρώ ότι είναι μια από τις καλές κωμωδίες με το πρωταγωνιστικό δίδυμο Κωνσταντάρα-Κοντού, όπως άλλωστε και “Ο Τζαναμπέτης” και “Πίσω Μου Σ’ Έχω Σατανά”, ενώ υπέροχες είναι και οι ταινίες “Καπετάν Φάντης Μπαστούνι” και “Ο Μπλοφατζής” που μπορεί να μην είναι κωμωδίες αλλά αποτελούν διαμάντια της εταιρείας με το ίδιο δίδυμο.
3. “Ερωτική Συμφωνία” διότι είναι μια αδικημένη εμπορικά ταινία, σε σενάριο της Τζένης Καρέζη με την ίδια σε διπλό ρόλο, που αποτελεί για μένα ένα από τα καλύτερα δράματα της εταιρείας.

Μαζί με αυτές θα έβαζα και κάποιες ακόμα ταινίες: “Βίβα Ρένα”, “Το Πιο Λαμπρό Μπουζούκι” και “Εγώ Ρεζίλεψα Τον Χίτλερ” που είναι οι διπλοί ρόλοι των Βλαχοπούλου και Βουτσά, “Μια Γυναίκα Στην Αντίσταση” και “Οι Γενναίοι Του Βορρά” που είναι από τις καλές πολεμικές ταινίες της εταιρείας και τέλος δύο αγαπημένες μου: “Αγάπη Μου Παλιόγρια” και “Ο Τρελός Τα’ Χει 400”. Έγχρωμες ταινίες όλες που πλέον είναι κλασικές.

 6) Έχετε συναντηθεί πριν ή μετά την συγγραφή του βιβλίου με συντελεστές ταινιών της εταιρείας π.χ. με ηθοποιούς που να σας βοήθησαν ή να σας είπαν την γνώμη τους για το τελικό αποτέλεσμα;

Ναι πρώτα από όλα έχω μιλήσει εκτενώς με τον Αντώνη Καρατζόπουλο, συνιδρυτή της εταιρείας και μοντέρ στις περισσότερες της ταινίες, ασχέτως αν από σεμνότητα και έλλειψη ανάγκης προβολής άφηνε να αναγράφονται τα ονόματα των βοηθών του, ο οποίος μου είπε πολλά παραλειπόμενα και ιστορίες. Έχω μιλήσει επίσης με κάποιους σκηνοθέτες και τεχνικούς που βρίσκονται εν ζωή. Από ηθοποιούς μίλησα με τη Μάρω Κοντού που είναι και η πρωταγωνίστρια με τις περισσότερες εμφανίσεις σε ταινίες στο σύνολο του αρχείου της Καραγιάννης-Καρατζόπουλος, η οποία είχε και την καλοσύνη να στείλει και ένα μήνυμα για την παρουσίαση που έκανα για το βιβλίο μου σε Αθήνα και Πάφο, αφού λόγω των επαγγελματικών της υποχρεώσεων δεν μπορούσε να παραστεί.

 7) Και μια τελευταία ερώτηση για την άποψή σας για το παρόν και μέλλον του ελληνικού κινηματογράφου.

Γίνονται αξιόλογες δουλειές κάθε χρόνο, αλλά αυτές είναι μεμονωμένες. Θεωρώ ότι περισσότερες ταινίες δεν αφορούν κανέναν σεναριακά εξού και ο κόσμος τους γυρίζει την πλάτη, ασχέτως αν σε αυτές παίρνουν μέρος αρκετά αξιόλογοι ηθοποιοί και συντελεστές γενικότερα. Δεν μπορώ να ξέρω αν στο μέλλον αυτό θα αλλάξει, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα ξαναϋπάρξει ποτέ η άνθιση που υπήρχε στις αρχές με μέσα του ’50, αλλά ούτε και η μαζική παραγωγή  που συνέβη τη δεκαετία του ΄60.