Του Κωνσταντίνου Αντ. Κρεμμύδα
Αρχικά το Ισλαμικό Κράτος ήταν γνωστό ως Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε (Ανατολής , Συρίας ή Αλ Σαμ). Η ιστορία του χαλιφάτου ως θεσμός ξεκινά από πολύ παλιά και συγκεκριμένα από την περίοδο του θανάτου του Μωάμεθ όταν και τον δημιούργησαν το 632 μ.χ. οι οπαδοί του Μωάμεθ και προέρχεται από τη λέξη «χαλίφης» ο οποίος θεωρείται ο πολιτικός και θρησκευτικός ηγέτης , επίγονος του προφήτη.
Οι έντονες διαφωνίες των οπαδών του Μωάμεθ για την διαδοχή δημιούργησαν το σχίσμα Σουνιτών και Σιιτών με τους Σουνίτες να διατηρούν το «χαλιφάτο» μέχρι να το διαλύσει ο Κεμάλ Ατατούρκ το 1924. Από τότε, πάντα στις εξάρσεις των φονταμενταλιστικών διαθέσεων των Σουνιτών, υπήρχε και επιδιώκονταν η ίδρυση χαλιφάτου, γεγονός που έλαβε χώρα το 2014 όταν ο ISIS κατέλαβε τη Μοσούλη και ανακοίνωσε την ίδρυση του Χαλιφάτου με τον αρχηγό τους Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι (σαράντα πέντε ετών, βετεράνος του ανταρτοπόλεμου κατά των αμερικανών του πολέμου 2003) να αυτοανακηρύσσεται Χαλίφης, διάδοχος του Μωάμεθ και άτυπη πρωτεύουσα τους τη Ράκα της Συρίας.
Το Ισλαμικό Κράτος αποτελεί παρακλάδι της Αλ Κάιντα ωστόσο όμως υπάρχουν αρκετές διαφορές κυρίως σε ότι αφορά το στόχο της τζιχάντ, για τους μεν της Αλ Κάιντα ο στόχος είναι οι ΗΠΑ, για τους οπαδούς του Ισλαμικού Κράτους ο στόχος είναι οι Σιίτες και κυρίως οι Σιίτες που προέρχονται από το Ιράν. Πιθανότατα είναι και ένας από τους λόγους της άφωνης συμμαχίας ΗΠΑ και Ιράν, οι οποίοι περνούν την πλέον ειδυλλιακή περίοδο διπλωματικών σχέσεων μετά από σαράντα χρόνια. Η επίδραση του ISIS ξεπερνά τα όρια του Χαλιφάτου και εξαπλώνεται και στον υπόλοιπο μουσουλμανικό κόσμο ελέγχοντας πολλές και επικίνδυνες ομάδες τζιχαντιστών, όπως είναι το Μπόκο Χαράμ στην Νιγηρία, ομάδες στην Αιγύπτου (κατάρριψη ρωσικού αεροσκάφους στο Σινά) , στο Λίβανο, στην Αλγερία και στην Υεμένη.
Η δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους συνέβη το 2006 όταν δημιουργήθηκε το «Συμβούλιο των Τζιχαντιστών του Ιράκ» από την Αλ Κάιντα και άλλες ομάδες τζιχαντιστών στο Ιράκ. Εν συνεχεία από το Συμβούλιο ανακηρύχτηκε το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ, το οποίο επεκτάθηκε και στη Συρία βρίσκοντας χώρο να δράσει κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Το 2013 μετονομάζεται σε Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε, στα αγγλικά ονομάζεται ISIS, γνωστό επίσης ως Daech και το 2014 κατακτά την Μοσούλη.
Στους άμεσους στόχους της οργάνωσης είναι η περαιτέρω εξάπλωση του νέου χαλιφάτου σε περιοχές του Λίβανου, όπου έχει πραγματοποιήσει στο παρελθόν τρομοκρατική επίθεση, την Ιορδανία, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, το Κουβέιτ, την Τουρκία και την Κύπρο. Σκοπός τους είναι να διευρύνουν τα σύνορά τους όπως φαίνεται και στον παρακάτω χάρτη και να δημιουργήσουν ένα μουσουλμανικό κράτος που θα ξεκινάει από την Βόρεια Αφρική και θα φτάνει στην κεντρική Ασία συμπεριλαμβανομένων της Ιβηρικής και Βαλκανικής χερσονήσων.
Χάρτης του ISIS που δείχνει τα κράτη που θέλουν να καταλάβουν τα επόμενα χρόνια
Η ιδεολογική στόχευση είναι η δημιουργία ενός Σαλαφιστικού είδους ισλαμικού κράτους απορρίπτοντας τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν αργότερα στη θρησκεία, οι οποίες πιστεύουν ότι διαφθείρουν το αρχικό πνεύμα του μωαμεθανισμού. Είναι αξιοσημείωτο ότι το ISIS περιφρονεί τα προηγούμενα χαλιφάτα και την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως παρεκκλίνοντες από αυτό που αποκαλεί καθαρό Ισλάμ.
Οι οπαδοί του Ισλαμικού Κράτους, πιστεύουν ότι μόνο μια νόμιμη αρχή μπορεί να αναλάβει την ηγεσία της τζιχάντ . Έτσι θεωρούν ότι πρώτη προτεραιότητα στις πολεμικές διαμάχες , είναι ο καθαρισμός της ισλαμικής κοινωνίας. Για αυτό έχουν προκύψει αρκετοί ενδοισλαμικοί εμφύλιοι δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μείγμα σε όλη τη Μέση Ανατολή. Στο πλαίσιο αυτό, το Ισλαμικό Κράτος θεωρεί την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς ως αποστάτες οι οποίοι δεν έχουν νόμιμη εξουσία για να οδηγήσουν στη τζιχάντ, γι’ αυτό και πιστεύουν ότι πρώτα πρέπει να πολεμήσουν την Χαμάς και μετά να έρθουν σε αντιπαράθεση με το Ισραήλ. Είναι γεγονός, προς ενίσχυση των παραπάνω, ότι το 2006 έγιναν πραγματικά σκληρές μάχες ανάμεσα στην Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος ενώ αργότερα η οργάνωση συμμετείχε και συνεχίζει να συμμετέχει και στον συριακό εμφύλιο πόλεμο. Τον Φεβρουάριο του 2014, η διοίκηση της Αλ Κάιντα αποκήρυξε την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος , εξαιτίας της σύγκρουσης της τελευταίας με την Αλ Νούσρα, παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Συρία.
Το ISIS είναι εν τέλει μια θρησκευτική και στρατιωτική οργάνωση η οποία διαθέτει εκπαιδευμένους ηγέτες και έχει συγκεκριμένη στρατηγική στην υπηρεσία του ιερού πολέμου και ο σκοπός τους είναι να αναπτύξουν μαζική θρησκευτικότητα, να αναγάγουν τη θρησκεία σε πολιτική και κοινωνική προτεραιότητα και να εκπαιδεύσουν στρατιωτικά τους νέους με στόχο να δημιουργήσουν μια στρατιωτικοποιημένη κοινωνία.
Χρηματοδοτικές πηγές.
Τον Νοέμβριο του 2014, το Ισλαμικό Κράτος ανακοίνωσε ότι θα εξέδιδε τα πρώτα του νομίσματα (χάλκινα, ασημένια και χρυσά) τα οποία θα ήταν παρόμοια με νομίσματα του 7ου αιώνα μ. χ. Τελικά το νόμισμα ξεκίνησε να κόβεται στα τέλη του Αυγούστου του 2015 και ονομάζεται «Χρυσό Δηνάριο».
Όπως όλες οι τρομοκρατικές οργανώσεις , έτσι και το ισλαμικό κράτος φροντίζει για την ύπαρξη ρευστότητας στα ταμεία του, προφανώς όχι με νόμιμο και επιχειρηματικό τρόπο αλλά λαθραία εκμεταλλευόμενο τον ορυκτό πλούτο των εδαφών που καταλαμβάνει, τα λάφυρα, τους εκβιασμούς, τις απαγωγές, το λαθρεμπόριο συσκευών, φαρμάκων ακόμη και των αρχαιοτήτων που δεν καταστρέφεται από τους οπαδούς του.
Στα ταμεία λοιπόν του χαλιφάτου εισρέουν χρήματα από τον έλεγχο πετρελαϊκών περιοχών σε Ιράκ και Συρία, καθώς και από εγκληματικές ενέργειες, όπως λαθρεμπόριο και εκβιασμοί. Το ισλαμικό κράτος έχει καταλάβει κάποια από τα πιο πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και υπολογίζεται ότι μπορούν να παράγουν μέχρι 50 χιλιάδες βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα σε Ιράκ και Συρία. Το αντλούμενο πετρέλαιο πωλείται μέσω μεσαζόντων, ακόμη και Κούρδων, με έκπτωση τέτοια ώστε στην αγορά να φτάνει με μικρότερη τιμή από την τιμή της παγκόσμιας αγοράς. Η πώληση λαθραίου πετρελαίου από τον ISIS εξασφαλίζει, αν υπάρχουν αρκετές διαφορετικές εκτιμήσεις ως προς το ύψος, πάνω από 1,5 εκατ. δολάρια ημερησίως.
Σε ότι αφορά τους μεσάζοντες, είναι χαρακτηριστικό, ότι κουρδική εφημερίδα δημοσίευσε πρόσφατα μια λίστα ανθρώπων που εμπλέκονται με το ISIS, ειδικά σε επιχειρήσεις πετρελαίου. Ο κατάλογος περιλαμβάνει άτομα με επώνυμα πολλών κουρδικών επιφανών οικογενειών πολλοί από τους οποίους έκαναν λαθρεμπόριο και με τον Σαντάμ Χουσεΐν. Ωστόσο το ευρύ χερσαίο μέτωπο Τουρκίας, Συρίας, Χαλιφάτου και Ιράκ βοηθά πολύ στην ανάπτυξη του λαθρεμπορίου ενώ σε τέτοιες περιπτώσεις πάντα βρίσκονται οι κατάλληλοι άνθρωποι για να διεκπεραιώσουν την διαδικασία.
Άλλη σημαντική πηγή εσόδων είναι η πώληση αρχαιοτήτων. Το ύψος των εσόδων δεν μπορεί να εκτιμηθεί ωστόσο είναι απολύτως βέβαιο πως τα έσοδα του Ισλαμικού Κράτους έχουν πολλαπλασιαστεί το τελευταίο διάστημα ενώ όσες αρχαιότητες δεν μπορούν να μεταφερθούν καταστρέφονται στο πλαίσιο της ιδεολογικής της αποχαύνωσης. Ανάλογα την πηγή εκτίμησης, τα έσοδα μπορεί να ανέρχονται μέχρι κάποια δισ. δολάρια ποσό πολύ μεγαλύτερο από τα έσοδα της νόμιμης αγοράς αρχαιοτήτων.
Σημαντικά ποσά επίσης λαμβάνουν ως ενίσχυση από πλούσιους Σαουδάραβες και εύπορους ιδιώτες που ζουν στο Κουβέιτ, το Κατάρ , συμμάχων των Ηνωμένων Πολιτειών, αν και οι επίσημοι σε αυτές τις χώρες αρνούνται κατηγορηματικά την όποια χρηματοδότηση, οι οποίοι πάντα ενίσχυαν τις τρομοκρατικές οργανώσεις, και παλαιότερα την Αλ Κάιντα, ενώ αρκετά χρήματα άντλησαν από την βοήθεια που αποστέλλονταν για την ανατροπή του Μπασάρ Αλ Ασάντ στη Συρία.
Παράλληλα έχουν δεσμεύει το σύνολο των τραπεζικών χρημάτων και χρυσού των Ιρακινών περιοχών που έχουν καταλάβει ενώ επιβάλουν μεγάλους φόρων σε όλα τα επίπεδα συναλλαγών που τα φθάνει στα 400 εκατ. δολάρια ετησίως ενώ από τις απαγωγές υπολογίζεται το ύψος των εσόδων σε 50 εκατ. ετησίως.
Αμφιλεγόμενος σε αυτό το ανατολίτικο παζάρι είναι ο ρόλος της Τουρκίας και κυρίως του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος πλέον κατηγορείται ανοικτά από τη Ρώσικη κυβέρνηση, κυρίως μετά την επίθεση στο Παρίσι και μετά την κατάρριψη του ρώσικου πολεμικού αεροσκάφους, ότι συμμετέχει ενεργά στο μαύρο εμπόριο με τους τζιχαντιστές. Η πρώτη απάντηση των Ρώσων ήταν ο βομβαρδισμός ενός κομβόι αυτοκινήτων μεταφοράς αγνώστων εμπορευμάτων. Είναι δεδομένο πλέον ότι επίκειται κλιμάκωση των επιχειρήσεων κατά του ISIS ενώ όλοι απεύχονται διεύρυνση των πολεμικών εχθροπραξιών πέρα των περιοχών του Ισλαμικού Κράτους.
Οπλισμός του Ισλαμικού Κράτους
Σε ότι αφορά τον οπλισμό του ISIS είναι αξιοσημείωτο ότι μεγάλο μέρος είναι αμερικανικής προελεύσεως, προερχόμενο από διάφορες πηγές. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι πέρα από την αφθονία ελαφρύ οπλισμού, ο ISIS διαθέτει και βαρύ οπλισμό προερχόμενο είτε από καταλήψεις στρατιωτικών αποθηκών από τον ιρακινό και τον συριακό στρατό, είτε από λαθρεμπορική αγορά, είτε από παρακρατικές ενισχύσεις αραβικών και δυτικών χωρών.
Κατακτημένα εδάφη από τον ISIS σε Ιράκ και Συρία.
Το Ισλαμικό Κράτος έχει στην κατοχή του εξαιρετικό και αναβαθμισμένο οπλισμό σε σχέση με παλαιότερες τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Αλ Κάιντα. Διαθέτει ελαφρά όπλα, διάφορα είδη ρουκετών, όλμους, αντιαρματικούς πυραύλους, εκτοξευτές και αντιαεροπορικά όπλα, οχήματα Humvee αμερικανικής προέλευσης, λάφυρα από τον ιρακινό στρατό κατά την κατοχή της Μοσούλης, οχήματα Toyota με πολυβόλα ενώ διαθέτει και βαριά όπλα και προηγμένης τεχνολογίας συστήματα, επίσης λάφυρα από τον ιρακινό και τον συριακό στρατό.
Σε αναφορές διεθνών ΜΜΕ που διαθέτουν ανταποκριτές στις περιοχές των επιχειρήσεων αλλά και από πληροφορίες πρακτόρων και Κούρδων μαχητών, η οργάνωση διαθέτει άρματα μάχης, πυροβολικό, διάφορους τύπους φορητούς αντιαεροπορικούς πυραύλους, συστήματα αεράμυνας MANPADS (man-portable air defense systems, πυραύλους αέρος- επιφανείας, κινέζικους θερμοανιχνευτικούς πυραύλους FN-6, τεθωρακισμένα οχήματα και προηγμένα αντιαρματικά βλήματα Konkurs και Kornet.
Επιπλέον στα χέρια της οργάνωσης έχουν πέσει πολεμικά αεροσκάφη, λίγα στο αριθμό τύπου MIG, ωστόσο δεν διαθέτουν πιλότους ικανούς για να τα χειριστούν.
Επίσης στις πολεμικές επιχειρήσεις στο Κομπάνι χρησιμοποιήθηκαν βαριά άρματα μάχης που προέρχονται από τον Ιρακινό στρατό και αναγνωρίζονται σε τριάντα T-55 και δέκα T-72, αυτοκινούμενα πυροβόλα και ρώσικα οχήματα μεταφοράς προσωπικού ΒΜΡ-2.
Ακόμη μία σημαντική απειλή συνίσταται στη κατοχή χημικών όπλων που πιθανότατα χρησιμοποιηθήκαν στο Κομπάνι .Σύμφωνα με τα συμπτώματα που επέδειξαν τα θύματα χρησιμοποιήθηκε αέριο χλωρίνης ενώ στο παρελθόν είχε αναφερθεί χρήση αερίου χλωρίνης από το ISIS στο Ιράκ και εκτιμάται ότι μάλλον προήλθε από αποθήκες στη Συρία και στο Ιράκ, ενώ δεν θεωρείται απίθανο να αποκτήθηκε μέσω αγοράς. Άγνωστη είναι η τύχη 2500 παλιών ρουκετών με αέριο Σαρίν που βρίσκονταν σε στρατιωτική αποθήκη την πόλη της Σαμάρα στο Ιράκ, βορειοδυτικά της Βαγδάτης, όπου ήταν αποθηκευμένα χημικά όπλα επί Σαντάμ Χουσεΐν.
Ωστόσο η μεγαλύτερη απειλή είναι η ίδια η ισλαμική φονταμενταλιστική τρομοκρατία η οποία ως ασύμμετρη απειλή είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπισθεί και προκαλεί πέρα από θύματα και ένα αίσθημα γενικότερου φόβου μετά τις τελευταίες τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι.
