Σε μια εποχή που οι πόλεις καλούνται να επανασχεδιάσουν τον δημόσιο χώρο υπό το βάρος της κλιματικής κρίσης , το έργο ανάπλασης της Κεντρικής Πλατείας Τρικάλων μοιάζει να ανήκει σε μια παρωχημένη πολεοδομική λογική του προηγούμενου αιώνα .

Με κόστος που ανέρχεται στα 3.000.000 ευρώ και με διάρκεια κατασκευής που ξεπερνά τα τρία χρόνια – από την υπογραφή της σύμβασης το 2022 ως την πολυπόθητη ολοκλήρωση το φετινό καλοκαίρι του 2025 – το τελικό αποτέλεσμα δεν φαίνεται να δικαιολογεί , ούτε την επένδυση , ούτε τον χρόνο . Πόσο μάλλον όταν αυτό παραδίδεται σε μια πόλη που βιώνει όλο και πιο έντονα τα φαινόμενα της υπερθέρμανσης και της αστικής θερμικής νησίδας ( urban heat island).

Η κυριαρχία του πλακόστρωτου , η σχεδόν παντελής απουσία σκίασης και ουσιαστικού πρασίνου , καθώς και η έλλειψη υδάτινων στοιχείων , μετατρέπουν την πλατεία σε έναν θερμοσυσσωρευτή που απορροφά και επανεκπεμπει θερμότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας .Σε περιοχές όπως τα Τρίκαλα με ιδιαίτερα θερμά καλοκαίρια , αυτό δεν είναι απλώς μια αστοχία σχεδιασμού . Είναι μια ενεργή υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων .

Η δημόσια συζήτηση για τον επαναπροσδιορισμό των δημόσιων χώρων οφείλει να φύγει από την επιφάνεια και να εισέλθει στον πυρήνα του προβλήματος : Ποια είναι η λειτουργία μιας πλατείας στη σημερινή κλιματική πραγματικότητα ; Ποιες λύσεις προκρίνονται; ψυχρά υλικά , διαπερατά δάπεδα , μεγάλα δέντρα , υδροκατασκευές , ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της σκίασης , συμμετοχικός σχεδιασμός με τους πολίτες .

Είναι προφανές ότι η υφιστάμενη ανάπλαση δεν ενσωματώνει καμμία από αυτές τις παραμέτρους . Αντιθετα , επιλέγει μια στείρα , σχεδόν «μουσειακή» αισθητική , αποκομμένη από το τοπικό μικροκλίμα , τις καθημερινές ανάγκες των κατοίκων και τις επιταγές της εποχής .

Η πλατεία των Τρικάλων δεν είναι η εξαίρεση . Είναι ο κανόνας σε δεκάδες ελληνικές πόλεις που αναπλάθουν χωρίς να αναθεωρούν . Ισως όμως , αν θέλουμε πραγματικά βιώσιμες πόλεις , πρέπει επιτέλους να επαναπροσδιορίσουμε τι σημαίνει «ανάπλαση» . Οχι μόνο σε επίπεδο αισθητικής , αλλά και σε επίπεδο βιωσιμότητας , ανθεκτικότητας και δικαιοσύνης για τον δημόσιο χώρο .

Οι δημόσιοι χώροι είναι κοινή μας υπόθεση .

Εύχομαι τον χειμώνα η πλατεία να μην λειτουργήσει και σαν ταμιευτήρας νερού