Το γεγονός ότι επτά χρόνια τώρα η ελληνική οικονομία αδυνατεί να εξελιχθεί, να γίνει παραγωγική, να καταστεί πλεονασματική χωρίς το κράτος να πίνει το αίμα μας και να παράγει πλούτο, οδηγεί όχι αργά και σταθερά στη παρακμή το παραδοσιακό εμπορικό δίκτυο αλλά γρήγορα και βίαια.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος το διάμεσο ετήσιο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 26% την περίοδο 2009-2014 ενώ το διάμεσο ύψος της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης τροφίμων μειώθηκε κατά 27%. Η ετήσια κατανάλωση τροφίμων εντός σπιτιού μειώθηκε κατά μέσον όρο στο 29,4%. Στα φτωχότερα νοικοκυριά η μείωση είναι της τάξης του 30,8%, ενώ στα υψηλότερα κλιμάκια κατά 32,3%. Τρία χρόνια μετά, η περαιτέρω αύξηση της φορολόγησης και η ασφυξία της οικονομίας του «πεζοδρομίου»  αυξάνουν τις μειώσεις ακόμη περισσότερο, πλέον σε πολύ βασικά καταναλωτικά αγαθά.

Οι τελευταίες  μελέτες έδειξαν ότι οι Έλληνες σφίγγουν το ζωνάρι συνεχώς και περιορίζουν τις καταναλωτικές τους συνήθειες σε μια απέλπιδα προσπάθεια να σταθούν όρθιοι στη φτώχεια της πατρίδας.

Η μείωση της κατανάλωσης του ψωμιού κατά 7% φέτος, η μείωση της κατανάλωσης γάλακτος από 7,9% το 2014 σε 15,1% το 2016 ν, η μείωση της κατανάλωσης γιαουρτιών από 3,5% το 2014 σε 7,3% το 2016, σε συσκευασμένα τυριά  από 5,5% το 2014 στο 7,8% το 2016, στους χυμούς 10%, ακόμη και στα ζυμαρικά 6,8% δείχνει το μέγεθος της ένδειας των Ελλήνων. Σε άλλη έρευνα το 38% των νοικοκυριών αναφέρει ότι καταναλώνει λιγότερο κρέας σε σχέση με 2-3 χρόνια πριν.

Ο « θάνατος του εμποράκου» λοιπόν, ο  κρίκος της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης του Αρθουρ Μίλερ, δεν επήλθε τελικά από τις μεγάλες πολυεθνικές αλυσίδες και τα μεγάλα εμπορικά κέντρα που αποτελούσαν φόβητρο για τους μικρομεσαίους εμπόρους ή  το διευρυμένο ωράριο των εμπορικών καταστημάτων. Υπήρχε ψωμί για όλους, για άλλους λιγότερο για άλλους περισσότερο αλλά πάντως υπήρχε.

Το εμπόριο στην κρίση δέχθηκε μεγάλο πλήγμα χάνοντας περίπου το 1/3 της κατανάλωσης και αντίστοιχο ποσοστό σε επαγγελματίες. Η κατρακύλα συνεχίζεται, με καινούργιους νεόπτωχους εμποράκους, με συνεχώς περισσότερους ανθρώπους που αναγκάζονται να κλείσουν τις επιχειρήσεις, με εμποράκους που δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους, με ανθρώπους καταρρακωμένους που ντρέπονται να κοιτάξουν στα μάτια τα παιδιά τους.

Και αν ο Άρθουρ Μίλερ είχε στο νου του, τους εμποράκους του αμερικάνικου ονείρου και το κραχ του 1929, σίγουρα δεν θα εύχονταν το έργο του να ζει διαχρονικά ως αποτέλεσμα της μέγγενης των κερδών και της χασούρας των καπιταλιστικών οικονομιών.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝΤ. ΚΡΕΜΜΥΔΑΣ